ここでは、動詞の変化の際の母音の交代を示します。母音が不定詞と違う可能性があるのは、現在2人称単数=3人称単数=命令法単数、過去基本形、過去分詞形、接続法II式の4つで、接続法II式は過去基本形から導き出せるので省略します。従って、示す必要があるのは不定詞、現在3人称単数、過去基本形、過去分詞形の4つとなります。
この表は、ドイツ語を読む際に3人称単数形や過去形、過去分詞形で検索(F3、もしくはCtrl+F)して不定詞を知ることを目的として作りました。なので、意味によっては規則変化になる動詞でも、不規則変化がある場合には表に挙げてあります。以下の動詞が全てつねに不規則変化だというわけではないことに注意してください。
動詞は不定詞のアルファベット順に並べてあります。
分離動詞や非分離動詞は、前綴を除いた部分で検索してください。
分離動詞や非分離動詞で、前綴を除いた部分だけの動詞がないことがあります。例えば(12)のgeba:renは非分離動詞ですが、ba:renという動詞はありません。このような場合、ba:renの場所に非分離動詞geba:renの形を挙げてあります。
日本語ブラウザではウムラウトやエスツェットが検索できません。そのため、表ではウムラウトとエスツェットを使わず、次のように書き換えて掲載しました。
ä → a:
ö → o:
ü → u:
ß → sz
通常の翻字と違うのは、ueやssという綴りがあり得るためです。üをueに翻字すると、もともとueだったのかもともとüだったのかわからなくなってしまいます。ちなみにドイツ語ではszという綴りは生じません。従って表でszが出てきたらそれは全てßです。
なお、つけてある数字は独和辞典につけられていたナンバーです。共通のものかどうかはわかりませんが、取りあえず付記しておきます。
不規則変化動詞を挙げる前に、規則変化に分類される動詞7種類を挙げます。
これらは基本的な変化をしますが、動詞の末尾と変化語尾のかねあいの問題で多少不規則な変化をするものです。
数 | 単数 | 複数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 | |||||
人称 | 1 | 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | ||||
00(規則変化) | lieben | liebe | liebst | liebt | lieben | liebt | lieben | liebte | geliebt | |
01(-t,-d) | baden | bade | badest | badet | baden | badet | baden | badete | gebadet | -st,-tの前でeをはさむ |
02(-s,-z) | tanzen | tanze | tanzt/ tanzest | tanzt | tanzen | tanzt | tanzen | tanzte | getanzt | 2人称単数で-tまたは-est |
03(-ss) | ku:ssen | ku:sse | ku:sst/ ku:ssest | ku:sst | ku:ssen | ku:sst | ku:ssen | ku:sste | geku:sst | |
04(-sch,-tsch) | mischen | mische | mischst/ mischest | mischt | mischen | mischt | mischen | mischte | gemischt | 2人称単数でeをはさんでも良い |
05(-r) | a:ndern | a:ndere/ a:ndre | a:nderst | a:ndert | a:ndern | a:ndert | a:ndern | a:nderte | gea:ndert | 不定詞及び1・3人称複数の-enが-nになる |
06(-l) | wandeln | wandle/ wandele | wandelst | wandelt | wandeln | wandelt | wandeln | wandelte | gewandelt |
次に強変化動詞の表です。ドイツ語には強変化は193種類あります。
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(11)backen | ba:ckt | backte | gebacken | 意味によっては規則変化 |
(12)geba:ren | geba:rt | gebar | geboren | |
(13)beiszen | beiszt | biss | gebissen | |
(14)bergen | birgt | barg | geborgen | |
(15)bersten | birst | barst | geborsten | |
(16)biegen | biegt | bog | gebogen | |
(17)bieten | bietet | bot | geboten | |
(18)binden | bindet | band | gebunden | |
(19)bitten | bittet | bat | gebeten | |
(20)blasen | bla:st | blies | geblasen | |
(21)bleiben | bleibt | blieb | geblieben | |
(22)bleichen | blicht | bliche | geblichen | 規則変化の方が普通 |
(23)braten | bra:t | briet | gebraten | |
(24)brechen | bricht | brach | gebrochen | radebrechenは規則変化 |
(27)gedeihen | gedeiht | gedieh | gediehen | |
(29)verderben | verdirbt | verdarb | verdorben | |
(30)dingen | dingt | dingte | gedungen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(31)dreschen | drischt | drosch | gedroschen | |
(32)verdrieszen | verdrieszt | verdross | verdrossen | |
(33)dringen | dringt | drang | gedrungen | |
(36)essen | isst | ass | gegessen | |
(37)fahren | fa:hrt | fu:hre | gefahren | |
(38)fallen | fa:llt | fiel | gefallen | |
(39)fangen | fa:ngt | fing | gefangen | |
(40)fechten | ficht | focht | gefochten | |
(41)befehlen | befiehlt | befahl | befohlen | |
(42)finden | findet | fand | gefunden | |
(43)flechten | flicht | flocht | geflochten | |
(44)befleiszen | befleiszt | befliss | beflissen | |
(45)fliegen | fliegt | flog | geflogen | |
(46)fliehen | flieht | floh | geflohen | |
(47)flieszen | flieszt | floss | geflossen | |
(48)fragen | fragt | fragte | gefragt | 方言でa-a:-u-a |
(49)fressen | frisst | frasz | gefressen | |
(50)frieren | friert | fror | gefroren | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(51)ga:ren | ga:rt | gor | gegoren | |
(52)geben | gibt | gab | gegeben | |
(53)gehen | geht | ging | gegangen | |
(54)gelten | gilt | galt | gegolten | |
(55)vergessen | vergisst | vergass | vergessen | |
(56)gieszen | gieszt | goss | gegossen | |
(57)beginnen | beginnt | begann | begonnen | |
(58)gleichen | gleicht | glich | geglichen | |
(59)gleiszen | gleiszt | gleiszte | gegleiszt | 古くはei-ei-i-i |
(60)gleiten | gleitet | glitt | geglitten | |
(61)glimmen | glimmt | glomm | geglommen | |
(62)graben | gra:bt | grub | gegraben | |
(63)greifen | greift | griff | gegriffen | |
(64)haben | hat | hatte | gehabt | |
(65)halten | ha:lt | hielt | gehalten | |
(66)ha:ngen | ha:ngt | hing | gehangen | |
(67)hauen | haut | haute, hieb | gehauen | |
(68)heben | hebt | hob | gehoben | |
(69)verhehlen | verhehlt | verhehlte | verhehlt, verhohlen | |
(70)heiszen | heiszt | hiesz | geheiszen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(71)helfen | hilft | half | geholfen | |
(72)keifen | keift | keifte | gekeift | 古くはei-i-i-i |
(74)kiesen | kiest | kor | gekoren | |
(75)klieben | kliebt | klob, kliebte | gekloben, gekliebt | |
(76)klimmen | klimmt | klom | geklommen | |
(77)klingen | klingt | klang | geklungen | |
(78)kneifen | kneift | kniff | gekniffen | |
(79)kneipen | kneipt | kneipte | gekneipt | 稀にei-i-i-i |
(80)kommen | kommt | kam | gekommen | |
(82)kreischen | kreischt | kreischte | gekreischt | 方言でei-i-i-i |
(83)kriechen | kriecht | kroch | gekrochen | |
(84)krimpen | krimpt | krimpte | gekrimpt, gekrumpen | |
(85)ku:ren | ku:rt | ku:rte | geku:rt | 稀にu:-u:-o-o |
(86)laden | la:dt | lud | geladen | 「積む」「装填する」という意味の時 |
(87)laden | la:dt | lud | geladen | 「招く」という意味の時、方言で01型変化 |
(88)lassen | la:sst | liesz | gelassen | veranlassenは規則変化 |
(89)laufen | la:uft | lief | gelaufen | |
(90)leiden | leidet | litt | gelitten | verleidenは規則変化 |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(91)leihen | leiht | lieh | geliehen | |
(92)lesen | leist | las | gelesen | |
(93)liegen | liegt | lag | gelegen | |
(94)verlieren | verliert | verlor | verloren | |
(95)gelingen | gelingt | gelang | gelungen | |
(96)lo:schen | lischt | losch | geloschen | |
(97)lu:gen | lu:gt | log | gelogen | |
(98)mahlen | mahlt | mahlte | gemahlen | |
(99)meiden | meidet | mied | gemieden | |
(100)melken | melkt | melkte | gemolken | |
(101)messen | misst | masz | gemessen | |
(104)nehmen | nimmt | nahm | genommen | |
(106)genesen | genest | genas | genesen | |
(107)genieszen | genieszt | genoss | genossen | |
(108)pfeifen | pfeift | pfiff | gepfiffen | |
(109)pflegen | pflegt | pflegt | gepflegt | 稀にe-e-o/a-o |
(110)preisen | preist | pries | gepriesen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(111)quellen | quillt | quoll | gequollen | 他動詞では規則変化 |
(112)ra:chen | ra:cht | ra:chte | gera:cht | |
(113)raten | ra:t | riet | geraten | |
(114)rieben | reibt | rieb | gerieben | |
(115)reiszen | reiszt | riss | gerissen | |
(116)reiten | reitet | ritt | geritten | |
(118)riechen | riecht | roch | gerochen | |
(119)ringen | ringt | rang | gerungen | |
(120)rinnen | rinnt | rann | geronnen | |
(121)rufen | ruft | rief | gerufen | |
(122)salzen | salzt | salzte | gesalzen | |
(123)saufen | sa:uft | soff | gesoffen | |
(124)saugen | saugt | sog | gesogen | |
(125)schaffen | schafft | schuf | geschaffen | |
(126)schallen | schallt | schallte | geschallt | 稀にa-a-o-o |
(127)geschehen | geschieht | geschah | geschehen | |
(128)scheiben | scheibt | schob, scheibte | geschoben, gescheibt | |
(129)scheiden | scheidet | schied | geschieden | |
(130)scheinen | scheint | schien | geschienen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(131)scheiszen | scheiszt | schiss | geschissen | |
(132)schelten | schilt | schalt | gescholten | |
(133)scheren | schert | schor | geschoren | |
(134)schieben | schiebt | schob | geschoben | |
(135)schieszen | schieszt | schoss | geschossen | |
(136)schinden | schindet | schindete | geschunden | |
(137)schlafen | schla:ft | schlief | geschlafen | |
(138)schlagen | schla:gt | schlug | geschlagen | ratschlagen, veranschlagenは規則変化 |
(139)schleichen | schleicht | schlich | geschlichen | |
(140)schleifen | schleift | schliff | geschliffen | |
(141)schleiszen | schleiszt | schliss, schleiszte | geschlissen, geschleiszt | 自動詞の時は必ず規則変化 |
(142)schliefen | schlieft | schloff | geschloffen | |
(143)schlieszen | schlieszt | schloss | geschlossen | |
(144)schlingen | schlingt | schlang | geschlungen | |
(145)schmeiszen | schmeiszt | schmiss | geschmissen | |
(146)schmelzen | schmilzt | schmolz | geschmolzen | |
(147)schnauben | schnaubt | schnaubte | geschnaubt | 古くはau-au-o-o |
(148)schneiden | schneidet | schnitt | geschnitten | |
(149)schnieben | schniebt | schniebte | geschniebt | 稀にie-ie-o-o |
(150)schrauben | schraubt | schraubte | geschraubt | 古くはau-au-o-o |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(151)schrecken | schreckt | schreckte | geschreckt | 他動詞の場合常に規則変化。自動詞で不規則変化になることがあるが、ほとんどの場合規則変化する |
schrickt | schrack | geschrocken | ||
(152)schreiben | schreibt | schrieb | geschrieben | |
(153)schreien | schreit | schrie | geschrie(e)n | |
(154)schreiten | schreitet | schritt | geschritten | |
(155)schrinden | schrindet | schrund | geschrunden | |
(156)schroten | schrotet | schrotete | geschrotet | 古くは過去分詞でgeschroten |
(157)schwa:ren | schwa:rt | schwa:rte | geschwa:rt | 古くはa:-ie-o-o |
(158)schweigen | schweigt | schwieg | geschwiegen | |
(159)schwellen | schwillt | schwoll | geschwollen | |
(160)schwimmen | schwimmt | schwamm | geschwommen | |
(161)schwinden | schwindet | schwand | geschwunden | |
(162)schwingen | schwingt | schwang | geschwungen | 古くは過去基本形schwung |
(163)schwo:ren | schwo:rt | schwor | geschworen | 古くは過去基本形schwur |
(164)sehen | sieht | sah | gesehen | |
(165)sein | ist | war | gewesen | |
(167)sied | siedet | sott, siedete | gesotten, gesiedet | |
(168)singen | singt | sang | gesungen | |
(169)sinken | sinkt | sank | gesunken | |
(170)sinnen | sinnt | sann | gesonnen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(171)sitzen | sitzt | sasz | gesessen | |
(173)spalten | spaltet | spaltete | gespalten, gespaltet | |
(174)speien | speit | spie | gespie(e)n | |
(174)speiben | speibt | spieb | gespieben | オーストリア方言 |
(175)spinnen | spinnt | spann | gesponnen | |
(176)spleiszen | spleiszt | spliss | gesplissen | |
(177)sprechen | spricht | sprach | gesprochen | |
(178)sprieszen | sprieszt | spross | gesprossen | |
(179)springen | springt | sprang | gesprungen | |
(180)stechen | sticht | stach | gestochen | |
(181)stecken | steckt | steckte | gesteckt | 自動詞でe-i-a-eとなることがある |
(182)stehen | steht | stand | gestanden | |
(183)stehlen | stiehlt | stahl | gestohlen | |
(184)steigen | steigt | stieg | gestiegen | |
(185)sterben | stirbt | starb | gestorben | |
(186)stieben | stiebt | stob | gestoben | |
(187)stinken | stinkt | stank | gestunken | |
(188)stoszen | sto:szt | stiesz | gestoszen | |
(189)streichen | streicht | strich | gestrichen | |
(190)streiten | streitet | stritt | gestritten | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(191)tragen | tra:gt | trug | getragen | beantragen, beauftragenは規則変化 |
(192)treffen | trifft | traf | getroffen | |
(193)treiben | treibt | trieb | getrieben | |
(194)treten | tritt | trat | getreten | |
(195)triefen | trieft | triefte | getrieft | 稀にie-ie-o-o |
(196)trinken | trinkt | trank | getrunken | |
(197)tru:gen | tru:gt | trog | getrogen | |
(198)tun | tut | tat | getan | |
(199)wachsen | wa:chst | wuchs | gewachsen | |
(200)wa:gen | wa:gt | wog | gewogen | 過去基本形・過去分詞形が(203)と同じ |
(201)waschen | wa:scht | wusch | gewaschen | |
(202)weben | webt | webte | gewebt | 雅語でe-e-o-o |
(203)bewegen | bewegt | bewog | bewogen | 過去基本形・過去分詞形が(200)と同じ |
(204)weichen | weicht | wich | gewichen | |
(205)weisen | weist | wies | gewiesen | |
(206)wenden | wendet | wandte, wendete | gewandt, gewendet | |
(209)werfen | wirft | warf | geworfen | |
(210)wiegen | wiegt | wog | gewogen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(211)winden | windet | wand | gewunden | |
(212)winken | winkt | winkte | gewinkt | 方言で過去分詞gewunken |
(213)gewinnen | gewinnt | gewann | gewonnen | |
(214)verwirren | verwirrt | verwirrte | verwirrt | 稀に過去分詞verworren |
(217)wringen | wringt | wrang | gewrungen | |
(218)zeihen | zeiht | zieh | geziehen | |
(219)ziehen | zieht | zog | gezogen | |
(220)zwingen | zwingt | zwang | gezwungen | |
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
以下は過去現在動詞です。不定詞は実は本来過去形であり、現在の一人称単数と三人称単数で語尾がなく、しかも単数と複数とで母音が変わるという特徴を持ちます。複数の母音は不定詞と同じです。
また、助動詞として用いられるときは過去分詞は不定詞と同じ形になります。
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(35)du:rfen | darf | durfte | gedurft | |
(81)ko:nnen | kann | konnte | gekonnt | |
(102)mo:gen | mag | mochte | gemocht | |
(103)mu:ssen | muss | musste | gemusst | |
(172)sollen | soll | sollte | gesollt | |
(208)werden | wird | wurde | geworden | |
(215)wissen | weiss | wusste | gewusst | 助動詞としては用いられない |
(216)wollen | will | wollte | gewollt |
最後に混合変化動詞です。混合変化には2種類あります。
まず、本当の意味での混合変化、つまり強変化なのに弱変化の語尾も持っているというものです。
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(26)bringen | bringt | brachte | gebracht | |
(28)denken | denkt | dachte | gedacht | |
(34)du:nken | du:nkt | du:nkte | gedu:nkt | 古くはu:-eu-eu-eu |
次に、形式上の混合変化、つまり弱変化なのにウムラウトのせいで母音が交代しているように見えるものです。
不定詞 | 現在3人称単数 | 過去基本形 | 過去分詞 | 備考 |
(25)brennen | brennt | brannte | gebrannt | |
(73)kennen | kennt | kannte | gekannt | |
(105)nennen | nennt | nannte | genannt | |
(117)rennen | rennt | rannte | gerannt | |
(166)senden | sendet | sandte, sendete | gesandt, gesendet | |
(207)werben | wirbt | warb | geworben |
複数の動詞の過去分詞形が同じという例です。多くの場合、ge-の付かない動詞とge-のついた非分離動詞が過去分詞形が同じになるという例ですが、母音交代の結果過去分詞形が一致するという例もあります。過去分詞が形容詞のように用いられて特別な意味を表すこともあるので、過去分詞形は一応きちんと辞書を引くように心がけた方が無難です。
過去分詞形 | 不定詞 |
geboten | bieten |
gebieten | |
gebrochen | brechen |
gebrechen | |
gedacht | denken |
gedenken | |
geduldet | dulden |
gedulden | |
gefallen | fallen |
gefallen | |
gefroren | frieren |
gefrieren | |
gehabt | haben |
gehaben | |
gehangen | hangen |
hängen | |
gehorcht | horchen |
gehorchen | |
gehört | hören |
gehören | |
過去分詞形 | 不定詞 |
gekoren | kiesen |
küren(稀、普通はgekürt) | |
gelangt | langen |
gelangen | |
geleitet | leiten |
geleiten | |
gelobt | loben |
geloben | |
gemahnt | mahnen |
gemahnen | |
geraten | raten |
geraten | |
gereicht | reichen |
gereichen | |
gereut | reuten |
gereuten | |
geronnen | rinnen |
gerinnen | |
geruht | ruhen |
geruhen | |
過去分詞形 | 不定詞 |
geschoben | scheiben |
schieben | |
geschwiegen | schweigen |
geschweigen | |
gestanden | stehen |
gestehen | |
gestellt | stellen |
gestellen | |
gestundet | stunden |
gestunden | |
getraut | trauen |
getrauen | |
getroffen | treffen |
triefen(稀) | |
getröstet | trösten |
getrösten | |
gewahrt | wahren |
gewahren | |
gewährt | währen |
gewähren | |
gewittert | wittern |
gewittern | |
gewogen | wägen |
wiegen | |
過去分詞形 | 不定詞 |